Δημήτρης Χρ. Bλαχοπάνος Γιάννη Η. Παππά Μαρία Πολυδούρη – μόνο γιατί μ’ αγάπησες // ποιήματα

Δημήτρης Χρ. Bλαχοπάνος

Γιάννη Η.  Παππά

Μαρία Πολυδούρη

– μόνο γιατί μ’ αγάπησες // ποιήματα

Κυκλοφόρησαν τον Σεπτέμβρη του 2011 τα ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη σ’ έναν καλαίσθητο τόμο με τίτλο «μόνο γιατί μ’ αγάπησες // τα ποιήματα». Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με  την επιμέλεια του φιλόλογου Γιάννη Η. Παππά. Πρόκειται για το συνολικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη, το οποίο περιλαμβάνει τις δύο ποιητικές συλλογές «Οι τρίλιες που σβήνουν» και «Ηχώ στο χάος», που εξέδωσε η ίδια το 1928 και το 1929 αντίστοιχα, καθώς και τα ανέκδοτα ποιήματα της περιόδου 1918 –1928.

Η Μαρία Πολυδούρη υπήρξε μια λυρική και ρομαντική φύση, που επιχείρησε να χαράξει τον προσωπικό της ποιητικό δρόμο, εκφράζοντας την ένταση της ψυχής της με μια φόρμα που κινείται βέβαια στον παραδοσιακό στίχο, αλλά με τρόπο που πλησιάζει τη νέα μοντέρνα γραμμή του ελεύθερου στίχου και της αυτόματης γραφής. Όπως σημειώνει ο Γιάννης Η. Παππάς «η Πολυδούρη διακρίνεται για την άμεση και γνήσια λυρική φωνή της, η οποία κατορθώνει να δώσει μια δική της προσωπική συγκίνηση και μουσική ανάταση στα αιώνια θέματα της αγάπης και του θανάτου».

Ατύχησε, ωστόσο, εξαιτίας κυρίως της επιβλητικής σκιάς που έριξε πάνω της ο κατά έξι χρόνια μεγαλύτερός της Κώστας Καρυωτάκης, σε βαθμό που να θεωρείται συμπλήρωμά του ή συνέχειά του, εξαιτίας της ερωτικού της πάθους για κείνον. Ένα πάθος που τη σημάδεψε το 1922, όταν η Πολυδούρη ήταν είκοσι χρονών, και την ακολούθησε ως το πρόωρο τέλος της ζωής της, το 1929, ένα χρόνο μετά την αυτοκτονία του ποιητή στην Πρέβεζα.

Ένας έρωτας που δεν καρποφόρησε και η φυματίωση που την προσβάλλει το 1927 και τη στέλνει για νοσηλεία στο νοσοκομείο «Σωτηρία», σε συνδυασμό και με την αρρώστια του Καρυωτάκη, φαίνεται να διαπερνούν όλη σχεδόν την ποιητική της παραγωγή. Έτσι διαβάζοντας κανείς τα ποιήματά της, τόσο τα ερωτικά της όσο και τα υπαρξιακά της, έχει την αίσθηση πως η Πολυδούρη βρίσκεται σε μια νοερή επικοινωνία με τον ποιητή και είτε συνομιλεί μαζί του είτε συνομιλεί με την ιδέα του θανάτου, με τον οποίο μοιάζει πλήρως εξοικειωμένη.

Ο Γιάννης Η. Παππάς τόσο σε τούτη την έκδοση με το ολοκληρωμένο έργο τής Πολυδούρη, όσο και στην προηγούμενη του 2009 με θέμα της «Κώστας Καρυωτάκης – Μαρία Πολυδούρη: Έρωτας και θάνατος στη σκιά της ποίησης» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο της σειράς «αντικριστοί καθρέφτες», αποκαθιστά μιαν αδικία που συνοδεύει τόσο την ποίησή της όσο και συνολικότερα την προσωπικότητά της και τη θέση της μέσα στην ελληνική κοινωνία της συντήρησης και των προκαταλήψεων. «Πρέπει να αναγνωριστεί», γράφει ο Παππάς, «ότι η Πολυδούρη δεν ήταν μια υποταγμένη και άβουλη γυναίκα, έτοιμη να υπηρετήσει το ισχυρό αρσενικό, αλλά μια γυναίκα δυναμική, ανεξάρτητη, που πήγαινε κόντρα σε όλα τα ταμπού και τις δεσμεύσεις της εποχής της». Για να καταλήξει τονίζοντας ότι «και ποιητικά η Πολυδούρη πρέπει να διαβαστεί και ανεξάρτητα από τον Καρυωτάκη. Θα διαπιστώσουμε τότε ότι η ποιήτρια μπορεί να σταθεί και μόνη της, έξω από τη βαριά σκιά που της έριξε όλα αυτά τα χρόνια ο μεγάλος αυτός ποιητής».